خیابان نوعی گذرگاه ارتباط دهنده، و اغلب قسمتی از بافت شهری می‌باشد که محل تردد یا عبور وسایل نقلیه یا عابرین است. در فضاهای شهری، خیابان‌ها جزء اموال عمومی شهرداری‌ها به‌شمار می‌آیند به ساخت خیابان‌های جدید برای شهر و روستاها، خیابان‌کشی می‌گویند.
در دو سوی خیابان‌ها معمولاً پیاده‌روهایی ساخته می‌شود که با جدول‌هایی از بخش سواره‌رو جدا می‌شوند. خط‌کشی عابر پیاده، چراغ قرمز، و جوی آب و شبکه‌های فی بر روی جوی‌ها از تأسیساتی است که در بسیاری از خیابان‌ها دیده می‌شود.
در سطوح زیرین بسیاری از خیابان‌ها، برخی از تأسیسات شهری قرار گرفته از قبیل لوله‌های آب‌رسانی، خطوط برق و لوله‌های فاظلاب و غیره. زمانی که این تأسیسات نیاز به ترمیم یا تعمیر داشته باشد، بخشی از آسفالت خیابان‌ها به صورت نواره‌ای در مسیر این تأسیسات برداشته می‌شود، به این بخش، نوار حفاری گفته می‌شود.
يك ـ خيابانهاي شرياني درجه يك شامل درجات زير:
الف ـ آزاده راه.
ب ـ بزرگراه.
ج ـ راه عبوري (كمربندي).
دو ـ معابر شرياني درجه دو شامل درجات زير:
الف ـ شرياني درجه 2 اصلي.
ب ـ شرياني درجه 2 فرعي (جمع و پخش كننده).
سه ـ معابر محلي شامل درجات زير:
الف ـ معابر محلي اصلي (شهري).
ب ـ معابر محلي فرعي (شامل ناحيه‌اي و محله‌اي).
اصول پایه برای طراحی خیابان عبارتند از:
– اهمیت دادن به حل مشکلات خیابان ایمنی و آسایش انسان
– چاره جویی برای حل تضاد بین انسان و وسیله نقلیه
– اهمیت دادن به شبکه دسترسی و تبعیت از آن در طراحی شهری
– توجه به خیابان به عنوان یک فضای خطی سازمان دهنده عناصر و فضاهای مختلف شهر
– نامناسب بودن خیابان برای ترافیک موتوری سریع
– اهمیت دادن به خیابان ها با حرکت مختلط پیاده و سواره آرام
– تاکید بر خیابان های پیاده با عملکرد متنوع گردشی،تفریحی، تجاری
اصول ضروری در طراحی معماری خیابان
– خیابان به عنوان فضایی محصور و منسجم
– خیابان به عنوان فضایی جند عملکردی،نمادین و هویت بخش
– اهمیت دادن به فضا بندی و مقیاس انسانی در خیابان
-رعایت اصل زیبایی شناسی، خوانایی و فضابندی در فضا و بدنه خیابان و توحه به جنبه های انسانی.
– اهمیت دادن به پیوند خیابان با محیط اطراف به لحاظ عوامل اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی.
حداقل فاصله بين تقاطعها :
يك ـ معابر شرياني درجه 1: حداقل 5/2 كيلومتر (2500 متر).
دو ـ معابر شرياني درجه 2.
ـ در مراكز شهر 300 تا 500 متر.
ـ در اطراف شهر 400 تا 800 متر.
سه ـ خيابانهاي محلي.
تعيين فاصله تقاطعها در خيابانهاي محلي به شكل سه راه در دو تيپ صورت مي‌گيرد:
|
تیپ 1 |
تیپ 2 |
شکل 2-تيپهاي دوگانه فاصله تقاطع ها
باتوجه به شكل تقاطعها درتيپ‌هاي دوگانه، فاصله تقاطعها به‌شرح جدول 6 تعيين مي‌شود.
|
وضعيت تقاطعها |
حداقل فاصله تقاطعها از يكديگر در خيابانهاي محلي (متر) |
|
|
خیابان محلی اصلی |
خیابان محلی فرعی |
|
|
تیپ یک |
40 |
20 |
|
تیپ 2 |
80 |
40 |
توصيه مي‌شود كه فاصله تقاطعها از يكديگر از حداقلهاي تعيين شده در نمايه فوق بيشتر باشد.